Lwy

LEW

Lew (Panthera leo) – duży, mięsożerny ssak lądowy z rodziny kotowatych, drugi po tygrysie – co do wielkości – wśród czterech ryczących wielkich kotów. Jedyny kot żyjący w zorganizowanych grupach socjalnych, zaliczany do tzw. wielkiej piątki Afryki – pięciu najbardziej niebezpiecznych zwierząt afrykańskich (słoń, nosorożec, bawół, lew i lampart). Samiec lwa, łatwo rozpoznawalny po grzywie, może ważyć 150–250 kg. Największy znany samiec ważył 375 kg, był to lew o imieniu Simba, żył on do 1970 roku w Colchester Zoo. Samice są znacznie mniejsze, ważą 110–160 kg (największe 185 kg) i nie mają grzywy. Samce zajmują się zdobywaniem i obroną terytorium oraz ochroną stada i zapładnianiem samic. Samice polują i opiekują się lwiątkami. Lwy zamieszkiwały niegdyś Afrykę, Azję i Europę, a jeśli uznać lwy amerykańskie za podgatunek Panthera leo – to również Amerykę Północną i Południową. Współcześnie występują tylko w Afryce, gdzie są narażone na wyginięcie i szczątkowo w Indiach, gdzie ich stan liczebny określony został jako krytyczny.

Ewolucja

Wielkie koty, do których zaliczany jest lew, wywodzą się z jednej linii ewolucyjnej, określanej nazwą Pantherinae. Należą do niej rodzaje Panthera (lew, tygrys, jaguar, lampart, irbis), Neofelis (pantera mglista i borneańska) i Pardofelis (kot marmurkowy). Dotychczas nie znaleziono ich ostatniego wspólnego przodka, ale z badań mtDNA wynika, że ich linie rozwojowe oddzieliły się ok. 6 mln lat temu. Znalezione ślady kopalne sugerują, że przedstawiciele kotów podobnych do współczesnego lwa pojawili się w Afryce Wschodniej w późnym pliocenie (5–1,8 mln lat temu) Najstarsze szczątki zaliczane do linii rozwojowej lwa, datowane na ok. 3,5 mln lat, odnaleziono w Laetoli w Tanzanii. Niektórzy naukowcy klasyfikują go do gatunku Panthera leo, ale stanowiskotakie nie jest powszechnie akceptowane ze względu na wiele niejasności.Naukowcy są zgodni co do tego, że właściwy Panthera leo żył w Afryce co najmniej 1,5 mln lat temu i rozprzestrzenił się po całym kontynencie. Wczesnoplejstoceńskie prymitywne lwy opisywane początkowo jako P. l. fossilis pojawiły się we wczesnym i środkowym plejstocenie, a ok. 700 tysięcy lat temu migrowały do Europy i Azji. W późnym plejstocenie (100–10 tys. lat temu) były najbardziej rozprzestrzenionym dużym ssakiem lądowym. Zasięg ich występowania obejmował Afrykę, Eurazję, Amerykę Północną i Południową. W czasach historycznych (2 tys. lat temu) zamieszkiwały już tylko Bałkany (Bułgaria, Macedonia i lasy Grecji) przez Persję aż do Indii i prawie całą Afrykę. Lew był kiedyś – jak większość współczesnych drapieżników – gatunkiem kosmopolitycznym. Gwałtowne przemiany antropogeniczne w przeciągu ostatnich kilku tysięcy lat obecnej epoki holoceńskiej spowodowały wymarcie populacji lwów na wielu obszarach, w wyniku czego lew jest obecnie gatunkiem reliktowym, zagrożonym przede wszystkim ze strony człowieka.

Z badań genetycznych wynika, że niezależnie wyewoluowały dwie odrębne linie lwa. Jedna reprezentowana przez wymarłe pod koniec ostatniej epoki lodowcowej (ok. 10 tys. lat temu) lwy jaskiniowe i lwy amerykańskie, druga – przez współczesnego Panthera leo

Pierwotny zasięg występowania lwów obejmował tereny Eurazji od Portugalii po Indie, większą część Afryki oraz Amerykę – od północy po Peru. Stopniowo eliminowany z Ameryki i Europy, ostatni obszar występowania w Europie to Kaukaz, gdzie spotykano go jeszcze w X w. n.e. Pod koniec XIX i na początku XX w. wyginęły w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie. Z pierwotnego zasięgu został wyeliminowany przez czynniki środowiskowe i działalność człowieka i ograniczony wyłącznie do terenów Afryki i Indii. Większość obecnej populacji szacowanej pomiędzy 16000 a 30000 osobników występuje we wschodniej i południowej części Afryki

Charakterystyka

Samiec

Podstawowe dane (samce są większe od samic)

(dane liczbowe uśrednione z uwzględnieniem poszczególnych podgatunków)

Długość całkowita 200–330 cm, maks. 350 cmDługość (bez ogona)140–230 cm

Długość ogona60–100 cmWysokość80–120 cm

Masa ciała150–250 kg, rek. 375 kg (samce); 100–160 kg (samice)Liczba chromosomów 2n=38[17]

Pożywienieduże i małe kręgowce – od młodych słoni po antylopy

Lew jest bardzo dużym kotem, ustępującym rozmiarami jedynie największym podgatunkom tygrysa. Masywne ciało z czterema potężnymi, silnie umięśnionymi łapami, zakończonymi ostrymi pazurami, wyposażone w silne szczęki jest doskonale przystosowane do powalania i zabijania nawet bardzo dużych zwierząt. Na krótkich dystansach może osiągnąć prędkość do 60 km/h. Jest raczej sprinterem, a nie długodystansowcem.Paszcza Kolejną – obok stadnego trybu życia – cechą wyróżniającą lwy wśród pozostałych kotowatych jest najsilniej zaznaczonydymorfizm płciowy. Samce są o 20–35% większe, o 50% cięższe od samic i mają grzywę długich włosów otaczającą głowę i kark, zachodzącą na barki – z wyjątkiem samców populacji z Tsavo i Senegalu, u których grzywa nie występuje lub jest szczątkowa.Sierść lwów jest jasnobrązowa, biała na brzuchu i wewnętrznych częściach nóg, grzbiet i uszy czarne, grzywa samca od płowej (brązowo-żółtej) przez rudawą, kremową do niemal czarnej. Spotykana jest – choć rzadko – forma o białym umaszczeniu. Młode mają cętki, które zanikają z wiekiem. W sprzyjających warunkach ryk lwa słychać z odległości pięciu kilometrów. Dominujące w stadzie samce ryczą, aby oznajmić obcym swoją obecność na zajmowanym obszarze (terytorializm), a członkom stada wskazać swoje aktualne położenie.